آتش سوزی و تخریب کامل قدیمی ترین مسجد شمال ایران

چاپ


ساعت 19 پنجشنبه 21 تیرماه شاید هیچ وقت از یاد تاریخ کهن شهر ساری پاک نشود، عصری که شعله های آتش بر قلب مسجد جامع تاریخی هزار ساله این شهر زبانه کشید و داغ آن را بر دل مردمان شهر گذاشت.

روزگاری نه چندان دور این مسجد، کهن ترین مسجد دیار علویان در سرزمین طبرستان بود، مسجدی جزء معدود مساجد تک ایوانی ایران و هم عصر مساجدی مانند فهرج یزد و تاریخانه دامغان...اما این پیرفرتوت نتوانست همانند سیمرغ از آتشی که بر وجودش شعله ور شد دوباره متولد شود و جز تن تب‌دار و رو به احتزار دیگر از آن چیزی باقی نمانده است.

تاریخ سوخته کهن شهر ساری از چهار شبستان برخوردار بوده است که شبستان جنوبی مربوط به دوره قاجار بوده و سه شبستان دیگر به دوره پهلوی باز می‌گردد. مسجد در ادوار مختلف به ویژه در زمان پهلوی اول و قاجار به کرات بازسازی و مرمت شده است، پیشینه تاریخی بنا طبق مستندات متون قدیمی به اوایل اسلام بر می‌گردد، از اینکه بنا در دوران خلافت بنی عباس بنیان گذاشته شده اختلافی وجود ندارد اما سخن در بنیانگذار است، عده ای پس از شکست اسپهبد خورشید، ابو الخصیب و گروهی، یحیی بن یحیی را بنیانگذار می دانند اما همگی به بنیان آن در سال 411 هجری قمری تقریباً متفق القولند.

این مسجد سه محراب داشته و سر در ایوان با کاشی های معرق و کتیبه کوفی تزئین شده بود، سقف ورودی شمالی دارای تزئینات رسمی بندی و بام بنا تمامی سفالپوش  بوده و در سال ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت۲۲۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.