با تلاش دوساله تیمی از پژوهشگران مرکز مطالعات شما ؛ بیش از 93 سوال و استفتا تخصصی در سه حوزه معماری -شهرسازی-و مدیریت شهری از مراجع معظم تقلید پرسیده شد . آغاز این اقدام از تابستان سال 1390 بود. جمعی از مهندسان و طلاب با برگزاری جلسات مکرر و بارش مغزی اقدام به طراحی استفتاآت تخصصی در سه حوزه معماری، شهرسازی و مدیریت شهری نمودند.

پیگیری مستمر و چندین و چند باره اعضای تیم مرکز مطالعات شما -iiua.ir- از بیوت و دفاتر مراجع در خردادماه 1391 با پاسخگویی آیت ا...مکارم وارد فاز جدیدی شد . و در ادامه پیگیری ها ، پاسخهای نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها در نهم مردادماه سالجاری دریافت شد . اینک و ضمن تبریک این اقدام بی سابقه به علاقمندان و دغدغه مندان موضوع معماری مبتنی بر دین ، قسمت نخست این استفتائات در بخش معماری جهت استفاده عموم منتشر میشود.

The team of the Centre after two years of effort, more than 93 questions and Astfta specialized in architecture, urban planning and urban management authorities asked the noble emulation. This was the beginning of the summer of 2010. A group of engineers and students with frequent meetings and brainstorming to design specialized Astftaat three areas of architecture, urban planning and urban management, respectively.

And the constant pursuit of several members of the Centre for Studies in June 1391 to meet the client's offices -iiua.ir- Ayatollah Makarem new phase. And keep track of the responses received Ayatollah Sistani. Now and congratulated the unprecedented step of concern to those interested in the subject of religion-based architecture, the first to be published Estefta'at in architecture.

طلب فريق من مركز بعد عامين من الجهد، أكثر من 93 الأسئلة و استفتا المتخصصة في الهندسة المعمارية والتخطيط الحضري والسلطات الإدارة الحضرية مضاهاة النبيلة. وكانت هذه بداية صيف عام 2010. وكانت مجموعة من المهندسين والطلاب مع اجتماعات متكررة وتبادل الأفكار لتصميم متخصص استفتا ثلاثة مجالات العمارة والتخطيط الحضري والإدارة الحضرية، على التوالي.

والسعي المستمر من عدة أعضاء من مركز الدراسات في يونيو حزيران عام 2011 لتلبية مكاتب العميل -iiua.ir- آية الله مكارم مرحلة جديدة. وتتبع الردود التي وردت آية الله السيستاني. الآن وهنأ خطوة غير مسبوقة تثير قلق المهتمين في موضوع الهندسة المعمارية القائم على الدين، المهندس المعماري الرئيسي للفتاوى للاستخدام العام.

بخش اول معماری :

1- آیا مهندس معمار می تواند از اجزایی چون شیشه درجایی از منزل استفاده نماید که بخاطر طرح او ، در بعضی از اوقات شبانه روز قسمتهای داخلی منزل ، قابل رویت و موجب مزاحمت یا معذب بودن ساکنین یا به گناه افتادن همسایگان شود؟

آیت ا... مکارم: جایز نیست.

2- حکم استفاده از مصالح و نمادهای نماکاری که در غرب برای شناسایی بناهایی با استفاده های غیر اخلاقی استفاده می شود چیست؟

آیت ا... مکارم:  جایز نیست.

3- آیا طراحی و ساخت خانه و آپارتمانی که صدای محارم از آن به بیرون یا به خانه همسایه منتقل شود مباح است؟

آیت ا... مکارم: اشکال دارد.

4- آیا حتما اتاق والدین باید ازاتاق فرزندان جدا باشد؟

آیت ا... مکارم: حتی الامکان باید این مسئله در نظر گرفته شود.

5- تعبیه پنجره ای که به حیاط همسایه مشرف هست استفاده اش جایز است؟به عنوان نورگیر چه طور؟

آیت ا... مکارم: در هر حال بدون اجازه همسایه شرعا اشکال دارد.

6- طراحی و ساخت حمام جداگانه وصل به اتاق والدین چه حکمی دارد؟

آیت ا... مکارم: چنانچه جهات بهداشتی در آن رعایت شود کار خوبی است.

7- آیا طرح اتاق والدین باید رو به قبله باشد؟

آیت ا... مکارم: تفاوتی نمی کند.

8- آیا اتاق خواب فرزندان ذکور واناث باید جدا باشد؟

آیت ا... مکارم: در صورت امکان لازم است جدا باشد.

9- اخیرا در مجتمعهای مسکونی طراحان اقدام به طراحی استخر در طبقات زیرین ساختمان مینمایند .با توجه به استفاده مختلط برخی افراد از این استخرها ، طراحی آن برای مهندس معمار چه حکمی دارد ؟ اگر طراح از سرنوشت خانه بعد از ساخت باخبر نیست آیا این اقدام جایز است؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که نحوه استفاده از آن را در آینده نمی دانید چگونه است، برای طراح مانعی ندارد.

10- آیا الزاما محل عبادت و خواب در خانه باید جدا باشد؟

آیت ا... مکارم: لزومی ندارد.

11- نظر دین در خصوص مکان یابی سرویس های بهداشتی چیست؟ آیا قرارگیری توالت در ابتدای ورودی آپارتمان جایز است؟

آیت ا... مکارم: در هر جا که مزاحمت و آلودگی ایجاد نکند، مانعی ندارد.

 

12- استفاده از آشپزخانه اپن در بیوت مسلمین جایز است؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که به وسیله پرده های مناسب قابل پوشاندن در موارد لزوم باشد مانعی ندارد.

13- آیا الزاما مساجد باید دارای مناره باشد؟

آیت ا... مکارم: ضرورتی ندارد ولی خوب است چنان باشد که از دور و نزدیک برای افراد قابل شناسایی باشد.

14- نوشتن وان یکاد و آیات مشابه برای سردرساختمان های چند طبقه چه حکمی دارد؟ خصوصا که افراد زیادی بالاتر از محل نصب آیه در سردر زندگی میکنند.

آیت ا... مکارم: استفاده از آن اشکالی ندارد و زندگی آنها در طبقات بالاتر اهانتی محسوب نمی شود.

15- احداث و طراحی خانه ها به ضرورت ضوابط حاکم به نوعی است که در موارد زیادی اتاق خواب و یا آشپرخانه دو واحد مستقل از یک نورگیر نورمیگیرند و لذا کاملا بهم اشراف و ارتباط دارند. این نوع طراحی چه حکمی دارد؟

آیت ا... مکارم: این کار شرعا اشکال دارد.

 

16- جان پناه –دیوار بالای پشت بام – به نظر شارع مقدس حداقل باید چقدر باشد؟ آیا رفع خطر سقوط از بام کافیست یا باید مانع دید همسایگان به بام همدیگر هم بشود؟

آیت ا... مکارم: مانع سقوط بودن الزامی است و مانع دیده شدن مطابق احتیاط است.

17- استفاده از مبل و صندلی در مساجد جایز است؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که مزاحمتی برای نمازگزاران داشته باشد جایز نیست و اگر محل جداگانه ای داشته باشند که آن را برای جلسات خاص از وعظ و خطابه اختصاص دهند مانعی ندارد.

18- آیا مساجد باید دارای وضوخانه باشد؟

آیت ا... مکارم: با توجه به شرایط فعلی این کار لازم است.

19- حداقل های الزامات مکانی و امکاناتی برای اطلاق عنوان مسجد به آن مکان را از لحاظ شرعی بفرمایید؟

آیت ا... مکارم:  حداقل آن است که محل آن را وقف کنند و آنچه برای نمازگزاران لازم است در آنجا قرار دهند.

20- آیا در مساجد امروز و با توجه به نیازهای جامعه امروزی احداث مساجد بدون پارکینگ، آسانسور، ومهدکودک و فضای نگهداری کودکان و نیز فضای مناسب برای استقرار تشکلهای مذهبی مانند بسیج ، جایز است ؟

آیت ا... مکارم: در مواردی که چنین نیازهایی احساس شود و از ابتدای ساخت مسجد این مکان ها را در نظر بگیرند.

 

21- استفاده از نقوش برجسته ی اماکن مذهبی چون خانه خدا وطواف کنندگان و... در مساجد جایز است؟

 آیت ا... مکارم: هرگونه نقش انسان یا موجود ذی روح دیگری خواه به صورت برجسته یا غیر برجسته در مسجد مناسب نیست.

22- آیا می توان از نماکاری ها وسبک های معماری غربی در معماری شهرهای مملکت اسلامی استفاده کرد؟ اگر مرسوم باشند این موضوع چه حکمی دارد؟

آیت ا... مکارم: حتی الامکان باید از آنها پرهیز شود و اصالت معماری اسلامی در مساجد و غیر آن محفوظ بماند.

23- آیا میتوان در پارک سازی شهرهای مسلمین از مدل های خارجی پارک سازی استفاده نمود؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که مدل معقولی باشد مانعی ندارد.

24- آیا طراحی فضاهای اجرای موسیقی در پارک ها جایز است؟

آیت ا... مکارم:  اگر موسیقی حرام باشد جایز نیست و همچنین به فرض که حلال باشد و مزاحمتی برای عده ای ایجاد کند آن هم اشکال دارد.

 

25- آیا خانم ها می توانند در پارک ها ورزش کنند ویا باید فضاهایی جداگانه برای ورزش تعبیه نمود؟ آیا مهندس معمار طراح پارک شرعا اجازه طراحی فضای ویژه بانوان را دارد ؟ اگر منجر به تقویت سلامت بانوان مسلمان شود این امر –طراجی پارک با حفظ حریمهای بصری و رفع امکان دید نامحرم چه حکمی دارد ؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که مکان های مخصوص خودشان باشد مانعی ندارد.

 

26- آیا می توان بنایی ساخت که براماکن عالیه اسلامی چون مکه مکرمه ویا حرم ائمه اطهار(ع) اشرافیت دارد وعظمت معماری ایشان را خدشه دار می کند ؟

آیت ا... مکارم: هر چیزی که سبب خدشه دار شدن مقامات آنها باشد جایز نیست.

 

27- آیا نگهداری حیواناتی چون سگ و کبوتر در خانه که باعث آلودگی می شوند جایز است؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که هدف و غرض عقلایی صحیحی برای نگهداری آنها وجود داشته باشد مانعی ندارد مثل اینکه سگ را برای پاسبانی در منزل نگه دارند.

 

28- حکم بنایی که ارتفاعش باعث سایه اندازی ویا ممانعت رسیدن نور آفتاب به همسایه ویا معابر می شود چیست؟

آیت ا... مکارم: در صورتی که بر خلاف عرف عادت باشد و موجب ضرر و زیان برای همسایگان شود جایز نیست.

 

29- آیا طراحی سردر ساختمانها به نحوی که در شب پلاک آنها قابل مشاهده نباشد بلااشکال است؟

آیت ا... مکارم: ظاهرا اشکالی ندارد هرچند بهتر این است که در هر صورت آشکار باشد تا اسباب اشتباه افراد نشود.

30- آیا طراحی مغازه – با نوع حرفه ای که نیاز به توقف اتوموبیل مشتری ها دارد – در مکانهای دارای محدودیت پارک در شهر جایز است ؟

آیت ا... مکارم:  در صورتی که اسباب مزاحمت برای همسایگان یا عابرین شود جایز نیست

 

31- آیا مهندس معمار می تواند ساختمانی با تراکم بالا- تعداد طبقات زیاد- طراحی کند که مشرف به خانه مردم باشد؟

 آیت ا... مکارم:  جایز نیست مگر اینکه با طرح هایی جلوی اشراف آن را بگیرند.

 

32- آیا در طراحی خانه ؛ مستحب است چینش اتاق ها به گونه ای باشد که تمام اتاق ها رو به قبله باشد؟

آیت ا... مکارم:  با توجه به اینکه نشستن رو به قبله از مستحبات است اگر چینش اتاق به صورت بالا سبب شود کسانی که در آن جلوس می کنند رو به قبله باشند مصداق مقدمه مستحب می شود.