كويت اخيرا، طراحي مسجدي را به معمار سرشناس زاها حديد سفارش داده بوده كه قسمتي از طراحي فاز سه مركز خريد اونيو بوده است. مسجد مركز اونيو در كنار منطقه صنعتي الراي كويت، در امتداد جاده اصلي پنجم ، در مركز خريدي به همين نام قرار داشته است. اما بنظر مي رسد به دلايل نامعلومي از ساخت اين بنا صرف نظر شده است و اين طرح گامي پيشتر از يك كانسپت اوليه برنخواهد داشت.

اين تصميم ، بسيار تاسف برانگيز است چون به طور قطع، اين معمار توانا، بنايي بسيار زيباتر از اين رندرهاي سه بعدي را، مي توانست به پايان برساند.

 برای اشنایی بیشتر با زاها حدید می توانید ببینید

نوشتار زاها حدید، بدویت عظیم و تمدن شکسته را به قلم سم جیکب

و نوشتار 

پارادایم جدید در معماری و تاثیر زاها حدید بر ان  را به قلم محمدرضا هل فروش

وهمچنین

یادداشت زاها حدید چیست؟ را

دفتر استانبولي معماران مانچو ، اولين تصاوير طرح پيشنهادي خود را براي رقابت در " طراحي مفهومي در معماري مسجد " كه توسط شهرداري شهر قيصريه در تركيه برگزار گشته را ارائه داده است. در اين طرح ، با حفظ اصل استفاده از يك حجم بزرگ منفرد ، يك فرم سلب ديگر جايگزين گنبد هميشگي در مساجد شده است : يك مكعب شيبدار .

" كعبه " ، مقدسترين مكان براي همه مسلمانان جهان است ؛ محلي كه همه دعاگويان بر گرد آن مي چرخند و نشاني ست از سادگي و خشوعي كه به مسلمانان توصيه شده است. اين نقطه شروعي براي طراحي اين حجم مكعبي مابل بوده است تا پلاني مستطيل شكل را حفظ كند كه از اصول اساسي برنامه ريزي براي خطوط پيوسته نماز است. دگرگوني ايجاد شده در حجم از حركات خم شدن و سجده در نماز بدست آمده است و سطوح متعلق به نمازكزاران ، با اختلاف ارتفاعي در كف به سمت قبله هدايت مي شوند.

شيب داخلي ايجاد شده به فضاي بيروني بسط داده مي شود و حياط را به دو بخش تقسيم ميكند. در قسمت مرتفع تر حياط ، نماز جمعه، عيد فطر و تشييع جنازه انجام مي شود در حاليكه قسمت پايين تر با عمق 1.5 متر از سطح زمين قرار گرفته است و با ضمايم مسجد محدود شده است. محل وضو نيز در اين قسمت قرار دارد تا دسترسي آساني براي نمازگزاران داشته باشد . آب موجود در تسهيل تهويه طبيعي، عبور نور طبيعي به داخل و خنك كردن مسجد كمك بسزايي مي كند.

مسجد سنجكلر در منطقه بويوك جكمج ، واقع در حومه شهر استانبول ، با هدف پرداختن به مسئله اصلي طراحي مسجد بوسيله دوري جستن از بحث هاي عام معماري مذهبي و تمركز بر جوهره اصلي فضاي روحاني طراحي شده است.

 پروژه در مرغزاري وسيع با چشم اندازهايي زيبا كه از حومه شهر و بزرگراه كنار آن جدا شده ، قرار گرفته است. ديوارهاي بلند اطراف پارك در حياط فوقاني مسجد، مرزي واضح ميان دنياي شلوغ و پر هرج و مرج بيروني و فضاي آرام درون پارك عمومي را رسم مي كنند. تاج سايبان ، تنها عنصر بصري معماري قابل رويت از بيرون پارك مي باشد ؛ بناي اصلي مسجد در زير همين سايبان قرار گرفته است و مي تواند به سهولت به حياط فوقاني دسترسي داشته باشد. ساختمان به طور كامل با توپوگرافي سايت درآميخته و جهان خارج ار آن همچون حركتي از سايت ديده مي شود .

براي ورود به مسجد بايد از تپه ها پايين بياييد و از ميان ديوارها به آن راه يابيد. فضاي داخلي، همچون غاري ساده شما را در بر مي گيرد تا در اين فضاي پر هيبت و الهام بخش دعا كنيد و با خداي خود تنها باشيد. شكاف ها و شكستگي هاي ديوار، نمازگزار را به سوي قبله و محل عبادت راهنمايي مي كنند و اجازه مي دهند كه نور خورشيد، فضاي داخلي را بيالايد.

اين پروژه، نقش كشش ميان ساخته ي دست بشر و طبيعت را كامل مي كند. اين تباين از پله هاي سنگي طبيعي شروع شده و با شيب دشت همراه مي شود و با پوشش نازك بتن مسلح دالها و سايبان 6 متري آن به اين جدال دوگانه مي پردازد.

معماران بيگ برنده رقابت طراحي يك مركز فرهنگي در آلباني گشته اند. تيرانا، پايتخت اين كشور، تحت تحولي عظيم در شهرسازي ست كه شامل بازسازي و نوسازي ساختمان هاي موجود، ساخت چندين بناي خصوصي و عمومي شهري و مفهوم سازي مجدد ميدان سندربرگ است. اين ميدان مهم، سايت مجتمع فرهنگي جديد شهر است كه از يك مسجد، يك مركز فرهنگ اسلامي و يك موزه تطابق مذهبي تشكيل شده است.

آلباني تقاطع سه مذهب عمده است: مسيحيت ارتدوكس، كاتوليك و اسلام . با پايان كار دو كليساي جديد شهر، در حال حاضر هر سه مذهب، مكان هاي جديدي براي عبادت و پرستش در قلب تيرانا دارند. اين مجموعه فرهنگي، به مسلمانان اطراف آن و شهر اختصاص ندارد، بلكه مكاني ست براي آموزش و آشنايي عموم مردم با ارزش هاي اسلامي و نماديست كامل براي اين مذهب.  

معماران بيگ، در حالي برنده اين رقابت شده اند كه گروه معماري اسپانيايي آندرس پِريا، معماران استوديو از فرانسه، گروه سرچ از هلند و زاها حديد از لندن جزء پنج فيناليست اين رقابت بوده اند.

ادي راما، شهردار تيرانا : " علت تاييد اين طراحي برگزيده، ايجاد فضايي عمومي با دعوت كنندگي بالا و انعطاف پذيري مناسب آن با امور روزانه شهروندان و وقايع بزرگ مذهبي ست ؛ در حاليكه به زيبايي و با هماهنگي بالايي به ميدان سندربرگ، شهر تيرانا و شهروندان آن از مذاهب مختلف متصل شده است. ضمن اين كه، اين پروژه در ميان باغ زيباي اطراف مسجد و مركز فرهنگ اسلامي آن مي درخشد و نمادي موفق در معرفي غناي ادبيات اسلامي در اهميت به گياهان است. علاوه بر اين، آگاهي اين تيم از جنبه هاي اقتصادي اين مهم، به تحقق موفقيت آميز اين پروژه كمك مي كند. "

اين سازه از تركيب دو فرم متقاطع از الزامات رسمي طرح بوجود آمده است : شبكه شهري تيرانا خواستار فرمي مناسب جهت ميدان و يك هويت منسجم شهري بود و جهت گيري ديوارهاي مسجد مي بايست به سمت مكه شكل مي گرفت.اين دگرگوني ها همچنين باعث بوجود آمدن چند حوزه عمومي شده اند ؛ دو ميدان كوچك در دو طرف مسجد و يك ميدان بزرگ با مناره در جلو آن كه براي توسعه محل عبادت در نظر گرفته شده است. با چرخش مسجد رو به بيرون و اجراي مراسم مذهبي و فرهنگي آن در عرصه عمومي، دعوت كنندگي و فراگير بودن اين مذهب بيشتر مي شود و فضاهاي سايه دار آن مي تواند با عموم مردم به اشتراك گذاشته شود.

 بي ياركه اينگلس، يكي از شركاي بيگ مي گويد: " اين پروژه براي ما بسيار مهم است؛ اول به دليل بلندپروازانه ي جوان سازي تيرانا كه نه تنها به صورت تصادفي و حاصل ساخت چند بناي جديد نيست كه كاملا مطابق با برنامه ريزي هاي گسترده و ملاحظات طرح جامع اين شهر پيش آمده است . دوم و شايد مهم تر آنكه تلورانس مذهبي يكي از چالش هاي بزرگ جهان معاصر است و با ساخت اين مسجد در تيرانا، همراه با موزه و مركز فرهنگي آن، اين شهر به تعادلي بين سه مذهب مي رسد و اين شهر به نمونه اي براي همه جهان تبديل مي شود. "

اين مسجد مي تواند تا هزار نفر را روزانه براي اقامه نماز در خود جاي دهد و از طريق منحصر بفرد اتصال آن به حياط و حوزه عمومي، مي تواند در روزهاي جمعه گنجايش خود را به پنج هزار نفر و در اعياد و روزهاي خاص به ده هزار نفر برساند.نماي آن به صورت منطقي از تعداد زيادي پنجره مستطيل شكل تشكيل شده است كه حريم خصوصي داخل را حفظ مي كنند، درحاليكه اجازه ورود نور مناسبي را به فضا مي دهند و كيفيت نور داخلي مسجد را به طرز چشمگيري در طول روز تغيير مي دهند.

توماس كريستوفرسون يكي ديگر از شركاي بيگ اظهار مي دارد: " جهت گيري به سمت مكه، مشكل حاد پلان را به راحتي حل كرد ؛ زمين مثلثي طرح، مسجد را در گوشه زاويه دار آن قرار مي داد و تراز قبله باعث برطرف شدن آن شد. در حال حاضر، مسجد در انتهاي ميدان جاي گرفته است و معماري منحني آن تداعي كننده گنبدها و قوس هاي سنتي معماري اسلامي ست. "

اين طرح همچنان شامل يك باغ قرآني ست كه شامل گياهان ذكر شده در قرآن به همان تعداديست كه در اين كتاب مقدس آمده اند.