شما

بنام خدا
یادداشت هفتاد و دوم، نکاتی درباره معماری ایرانی اسلامی

مدتی است، شورای اسلامی شهر مشهد، در اقدامی خوب، جلساتی را برای تحقق معماری ایرانی اسلامی در شهر، در قالب کارگروهی برگزار می‌کند.
ضمن تشکر از این دغدغه مندی، و اقدام استراتژیک شورا در تغییر ارزش‌های حاکم بر بازار ساخت و ساز، آنهم با رویکرد معماری ایرانی اسلامی، که جای تقدیر و سپاس دارد، نکاتی چند را به عنوان یک پژوهشگر و محقق در حوزه معماری ایرانی اسلامی، و موسس مرکز مطالعات شما، iiua.ir، به این عزیزان و افکار عمومی عرض میکنم.
1.معماری ایرانی اسلامی، برآمده از توصیه های دین مبین اسلام است. آنهم همه دین و نه فقط فقه آن. لذا شمولیت نگاه دین و امتداد آن در این حوزه خوب است مدنظر باشد.
2.لهجه و بیان معمارانه این نوع از معماری آشکارا ایرانی است، لذا تفاوتهایی با معماری کشورهای مسلمان دیگر اعم از ترک و عرب و شبه قاره دارد. مراقبت بر ماندن در همین پارادایم اهمیت زایدالوصفی دارد.
3.جنبه ایجابی این نظریه بر جنبه ی سلبی آن تقدم عملیاتی دارد. لذا قبل از هرگونه منع و ممنوعیت و.... ضروری است راههای شکوفایی و نمونه های الهام‌بخش در اختیار جامعه طراحان، آنهم با حفظ شان و خلاقیت معمار قرارداده شود. برگزاری جلسات هم اندیشی با معماران علاقمند می‌تواند به شکل گیری پارادایم موضوع کمک نماید. مسلماً رویدادهای ترویجی پیش نیاز هر اقدامی است وگرنه اقدامات از بالا،  عموما به عکس خود بدل میشود.
3.متریال و مصالح در این پارادایم ضمن قرابت تاریخی و نمونه های مسبوق به سابقه، ظاهراً اصالت ندارد. تبعا آجر از پرمصرف‌ترین مصالح طول تاریخ معماری ایران است. و این تصور وابستگی معماری ایرانی اسلامی به آجر، بر همین اساس است. ولی راهبردهای مستخرج از دین مبین اسلام، به مصالح خاصی گره نخورده، و با توجه به فناوری‌های نوین، امکان دست یافتن به معماری ایرانی اسلامی، با خلاقیتهای نوین، امری دست یافتنی به نظر می‌رسد.
4.رهیافتهای دین مقدس اسلام، روشن است. باید مراقب بود در دام تاویلات مستشرقین مانند گنون و شیمل و بورکهارت، که متاسفانه در ادبیات رایج درباره معماری اسلامی، معماری سنتی و... به کرات به آن استناد می‌شود، نیفتیم. تقدس مآبی اعداد مختلف، غیر از چند عدد محدود و خرق عادت و خلق تقدس برای همه اعداد، یا تفلسف هایی که بن مایه دینی ندارد، امروزه علاقمندان و دانشجویان تازه کار را عموما به انحراف می‌کشاند . این انحراف که اتفاقا مورد اقبال رگه  روشنفکری سنت گرای جامعه معماری نیز هست نسبتی با دین و انقلاب‌ اسلامی ندارد. حضور پررنگ معماران بهایی و فرق متنوع صوفیه و... در این نحله نیز به همین خاطر است که تعلقی به گفتمان ائمه اطهار ندارد، تفسیر بردار است و بسیاری از مدعیان آن حتی به بدیهیات شرع و فقه مقدس مانند نماز و... پایبند نیستند ولی در مقام حرافی، ساعتها می‌توانند درباره معماری اسلامی، بر مرکب سخن برانند و تفلسف را به جای حکمت اصیل شیعی به مخاطب قالب کنند. مانند سیدحسین نصر که علقه صوفیه دارد و اهل فرقه مریمیه بشمار می‌رود. این افراد  عموما تقیدی به مناسک مسلمانی ندارند و با برداشتی مخلوط و ملتقط و پست مدرنیستی مبتنی بر یافته های شخصی و اصالت اومانیسم در لباس تظاهرات معمول دینی، متاسفانه بشدت فعال هستند.
5.رویکرد دین مبین در قرآن کریم و احادیث رسیده، راهبردی است. و معمولا وارد مصداق و جزئیات نمی‌شود. لذا اصرار بر اسلامی دانستن یا ندانستن برخی تزئینات عموما استناد دقیقی ندارد. و توصیه نمی‌شود.

محمدهادی عرفان. مرکز مطالعات شما
هفتم دیماه 1400.

ریچارد راجرز معماری انگلیسی ایتالیالیایی تبار در گذشت. او از پیشگامان معماری در سبکهای مختلف از جمله هایت تک بود.او در ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱ در سن ۸۸ سالگی در لندن درگذشت. سابقه همکاری با رنزو پیانو و نورمن فاستر را در کارنامه داشت. گرچه خود راجرز معماری معروفی بود . از معروفترین پروژه های وی می توان به ژرژ پمپیدو و بیمه لویدز اشاره کرد.

اکثر کارهای راجرز برگرفته از معماری تکنولوژیک است.

توفي ريتشارد روجرز ، المهندس المعماري البريطاني من أصل إيطالي. كان أحد رواد الهندسة المعمارية في أنماط مختلفة ، بما في ذلك أسلوب الهندسة المعمارية المتطور.توفي في 18 ديسمبر 2021 عن عمر يناهز 88 عامًا في لندن. عمل مع رينزو بيانو ونورمان فوستر. على الرغم من أن روجرز نفسه كان مهندسًا معماريًا مشهورًا. من أشهر مشاريعه جورج بومبيدو ولويدز للتأمين. يعتمد معظم أعمال روجرز على الهندسة المعمارية التكنولوجية.

Richard Rogers, a British architect of Italian descent, has died. He was one of the pioneers of architecture in various styles, including the hightech style of architecture. He died on December 18, 2021 at the age of 88 in London. He has worked with Renzo Piano and Norman Foster. Although Rogers himself was a famous architect. His most famous projects include Georges Pompidou and Lloyd's Insurance. Most of Rogers's work is based on technological architecture.

There is often an intricate relationship between architecture and the environment. Each part of the world has defined its own architectural techniques based on its unique climatic conditions. However, environmental concerns in the 21st century provoked new techniques, implementing solutions to preserve natural resources and provide thermal comfort. While some opted for a futuristic approach with mechanical and technologically-advanced solutions, others decided to go back in time and explore how civilizations protected their people, architecture, and environment when they had nothing else to resort to but the environment itself. In this article, we look at how Musharrabiyas found their way back into modern-day architecture as significant vernacular features.

The Mediterranean region's climate is characterized by a hot and often dry weather due to the fact that it is surrounded by deserts, whether it is the Sahara in North Africa, or the desert in the Arabian gulf. Naturally, structures in ancient times were not equipped with mechanical ventilation systems, so they were designed to tackle the natural conditions and optimize indoor thermal comfort by relying on natural resources. The Musharrabiya, also known as Mashrabiya, was first introduced in the Arabic regions of the Middle East and North Africa. It is believed that its name came from the Arabic word “Sharab” which translates to “drink”, due to the fact that the Musharrabiya referred to a cool, shaded place where one can drink water from a clay pot. Others believe that the word was derived from “Mashrafiya” which translates to “an observation place”, which is why it was often associated to a small protruding wooden balcony in houses

.

The Musharrabiya was first implemented as a traditional architectural element that covers openings and windows not just for thermal purposes, but for cultural reasons as well. By definition, it is a perforated screen made of wood, clay, or stone, that regulates light, heat, ventilation, and humidity, and created a space of privacy that's not too obscure. Privacy was a very important factor as it is one of the core distinctive value of Islam. Its perforation patterns were derived from Islamic patterns and motifs, and each pattern uniquely served a specific purpose; detailed designs were used for spaces that required more privacy, whereas as large geometric forms were used for more public spaces that needed bigger air flow and light. The Musharrabiya became a prime example of how aesthetics and functions can go hand in hand.

Although the Musharrabiya is of Arabic origins, it was used in Brazil during the Portuguese colonization, under the name of Muxarabi. Its application has decreased throughout the years with the emergence of new solar filtration resources, but it is still possible to find contemporary projects in the country, and across the world, that use the architectural element. However, Musharrabiyas were reimagined to fit modern day requirements, as they are considered an expensive feature in terms of manufacturing and maintenance. Privacy is also no longer a crucial factor since the architecture itself is now built to provide it. Regardless, the Musharrabiya witnessed an evolution of its own in terms of its shape and materials, adapting to the architectural requirements of the 21st century.

Sub-Saharan Africa is home to an enormous number of religious adherents – within which there is extraordinary diversity in religious expression. Iconic buildings serving a religious purpose are found throughout the continent, such as The Cathedral Basilica of the Holy Family in central Nairobi or the Hare Krishna Temple in South Africa. What is evident is that architecture that hosts religious gatherings makes up a key part of the urban fabric of sub-Saharan African cities and that in a lot of cases, religious structures go against the grain – leaving aside or tweaking classical models in favour of a unique architectural approach.

قسمت دهم از سلسله نکات پیرامون معماری ایرانی اسلامی در حرم مطهر امام رضا علیه السلام به روایت محمد هادی عرفان، پژوهشگر و معمار، جالب است که در تزیینات و کاشیکاری های بخش تاریخی حرم مطهر امام رضا علیه السلام ، تصویر حدود 600 موجود حقیقی و خیالی مانند انواع پرندگان و پستانداران و موجودات خیالی مانند اژدها دیده میشود. در این بخش به تصویر اژدها در ضلع غربی صحن انقلاب-صحن کهنه-  می پردازیم.

The tenth part of the series of points about Iranian-Islamic architecture in the holy shrine of Imam Reza PBUH narrated by Mohammad Hadi Erfan, researcher and architect. It is interesting that in the decorations and tiles of the historical part of the holy shrine of Imam Reza PBUH, the image of about 600 real and imaginary creatures such as birds and mammals and imaginary creatures such as dragons can be seen. In this section, the image of the dragon on the western side of the Revolutionary Court - the old courtyard - is mentioned.

لجزء العاشر من سلسلة النقاط حول العمارة الإيرانية الإسلامية في مرقد الإمام الرضا عليه السلام ، رواه محمد هادي عرفان ، الباحث والمهندس المعماري. من المثير للاهتمام أنه في الزخارف والبلاط في الجزء التاريخي من عتبة الإمام الرضا عليه السلام ، يمكن رؤية حوالي 600 مخلوق حقيقي وخيالي مثل الطيور والثدييات والمخلوقات الخيالية مثل التنانين. يذكر في هذا القسم صورة التنين على الجانب الغربي من الديوان الثوري - صحن انقلاب -.

https://www.instagram.com/tv/CWojxm0okJX/?utm_medium=copy_link

عرفان، محقق و پژوهشگر و معمار، درباره معماری ایرانی اسلامی در حرم مطهر امام رضا علیه  در صفحه اینستاگرام اش توصیحاتی کوتاه را ارایه می‌کند. علاقمندان از طریق لینک زیر می‌توانند این روایت را دنبال کنند. 

https://www.instagram.com/tv/CWXSXv6oMVk/?utm_medium=copy_link

Erfan, a researcher and architect, gives a brief description of Iranian-Islamic architecture in the holy shrine of Imam Reza (as) on his Instagram page. Those who are interested can follow this story through the following link.

يقدم عرفان ، الباحث والمهندس المعماري ، وصفًا موجزًا ​​للعمارة الإيرانية الإسلامية في عتبه الإمام الرضا (عليه السلام) على صفحته على إنستغرام. يمكن للمهتمين متابعة هذه القصة من خلال الرابط التالي.